Edukacja włączająca obecnie jest priorytetowym działaniem w ramach polityki edukacyjnej większości państw UE. Podstawą takiego podejścia jest Deklaracja z Salamanki z 1994 r., która określiła założenia programowe edukacji włączającej. Polska jako sygnatariusz Deklaracji podjęła działania prowadzące do jej wdrożenia.
Edukacja włączająca jest sposobem organizacji edukacji, który ma na celu uwzględnianie różnorodności uczniów ze względu na zaburzenia, niepełnosprawności oraz niedostosowania społeczne. Konieczne jest tu zwrócenie uwagi na dostosowanie systemu szkolnego do trudności każdego ucznia, jego indywidualnego tempa nauki, ale także jego uzdolnień. Edukacja włączająca, w swoich założeniach wyklucza całkowicie potrzebę segregacji uczniów, jest alternatywą dla jego integracji w środowisku szkolnym, zakładającej dostosowanie ucznia do realiów systemu edukacji.
Ideą systemu edukacji włączającej jest całkowite odejście od postrzegania niepełnosprawności jako problemu, przeszkody oraz podjęcie rzeczywistych kroków w kierunku umożliwienia uczniowi dotkniętemu niepełnosprawnością funkcjonowania w przedszkolu, szkole w sposób możliwie najbardziej dostosowany do jego potrzeb. Do realizacji takiego modelu edukacji konieczna jest identyfikacja barier, z jakim osoba niepełnosprawna ma do czynienia na co dzień, a także ich stopniowe eliminowanie. Realizacja modelu edukacji włączającej jest możliwa tylko przy jednoczesnym współdziałaniu wszystkich pracowników przedszkoli i szkół, ponieważ wdrażanie jej założeń nie jest zastrzeżone jedynie do obowiązków szkolnych nauczycieli- specjalistów.
Edukacja włączająca nie jest w Polsce modelem powszechnie stosowanym, dzisiaj dominującym modelem organizacji szkolnictwa jest system integracyjny. Od kilku lat przedmiotem działań Ministerstwa Edukacji i Nauki jest zmiana polityki edukacyjnej względem osób niepełnosprawnych. Już na początku dekady kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych stało się głównym kierunkiem polityki oświatowej państwa.
W ramach modelu edukacji włączającej powołano w Polsce 16 Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW) – są to nowe instytucje, powstałe na bazie szkół
i placówek specjalnych, których celem jest wspieranie szkół ogólnodostępnych i podnoszenie jakości edukacji włączającej. Działają one w ramach realizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji projektu pozakonkursowego „Opracowanie modelu funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą”. Ich zadaniem jest wypracowanie założeń oraz zasad funkcjonowania tych placówek.
Przedmiotem działalności SCWEW w ramach projektu jest wypracowanie rozwiązań, służących wspieraniu pracy szkół w zakresie zapewnienia optymalnych warunków rozwoju wszystkich uczniów. Działania wspierające pracę nauczycieli i specjalistów szkół ogólnodostępnych w zakresie pracy z uczniem ze zróżnicowanymi potrzebami są początkiem uruchomienia odpowiedniego wsparcia w jednostce systemu oświaty. Same SCWEW są jednym z elementów budowanego systemu wsparcia W ramach realizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji projektu pozakonkursowego „Pilotażowe wdrożenie Modelu SCWEW do praktyki edukacyjnej” mamy możliwość weryfikacji opracowanych zasad funkcjonowania, a ponadto dążymy do wzmocnienia kompetencji kadry pedagogicznej. Wykorzystanie środków finansowych zapewnia szkołom dostęp do sprzętu specjalistycznego, niezbędnego do wspierania wszechstronnego rozwoju dziecka, w rejonie objętym działaniami każdego z nowo powstałych 16 SCWEW.
Planowane działania mają charakter nowatorski i w swoim założeniu prowadzą do zmiany systemowej.
Projekt w skali ogólnokrajowej, jest inicjatywą służącą podniesieniu efektywności realizacji edukacji włączającej, po raz pierwszy jest praktycznie realizowanym nowym rozwiązaniem w systemie edukacji w Polsce. Opiera się na dotychczasowych doświadczeniach i dobrych praktykach realizowanych przez podmioty z obszaru oświaty, jak również spoza systemu oświaty. Jest projektem o charakterze pilotażowym, ukierunkowanym na ścisłe skorelowanie z projektem pozakonkursowym.
